Wskaźnik rotacji zapasów – czym jest i jak go obliczyć?

Jednym z parametrów, które pomagają ocenić, jak skuteczne jest zarządzanie funkcjonowaniem magazynu, jest wskaźnik rotacji zapasów. Jak go obliczyć i co sygnalizuje spadek lub wzrost wskaźnika rotacji?

Potrzebują Państwo optymalizacji przestrzeni magazynowej? Zapraszamy do kontaktu z ekspertami Jungheinrich!

Wskaźnik rotacji zapasów – co to jest?

Sama rotacja zapasów to ich przepływ w ramach procesów biznesowych realizowanych przez firmę. Chodzi więc o drogę, którą muszą przejść zapasy: od momentu ich dostarczenia do magazynu, aż do momentu sprzedania gotowego produktu.

Czym jest wskaźnik rotacji zapasów? To parametr, który pozwala określić, jak sprawnie dochodzi do ich wymiany w magazynie przedsiębiorstwa. Wyliczenie jego wartości umożliwia określenie, jak długo zapasy „zalegają” w magazynie zanim zostaną pobrane do przetworzenia w procesie produkcyjnym lub do sprzedaży.

Wskaźnik rotacji zapasów a cykl rotacji zapasów

Pojęcia wskaźnika rotacji zapasów oraz cyklu rotacji zapasów są często używane wymiennie, jednak te parametry nie są dokładnie tym samym. Na czym polega różnica?

• Wskaźnik rotacji zapasów, nazywany inaczej wskaźnikiem obrotowości, pozwala określić, ile razy w konkretnym okresie rozliczeniowym (np. w roku) firma odtworzyła stan zapasów, a zatem przekształciła posiadane zapasy w produkty lub sprzedała.
• Cykl rotacji zapasów – to wskaźnik rotacji w dniach, który pokazuje, jak wiele dni firma potrzebuje na to, aby posiadane przez nią zapasy zostały w pełni spożytkowane, tj. przekształcone w produkty, a następnie sprzedane.

Jak więc widać, te wskaźniki pozwalają spojrzeć na rotację zapasów z „dwóch stron tego samego medalu”. Oba są przydatne podczas określania stopnia efektywności zarządzania magazynem.

Warto również przeczytać: Zarządzanie magazynem

Jak obliczyć wskaźnik rotacji zapasów – wzór

Aby obliczyć wskaźnik rotacji zapasów, należy skorzystać z ustandaryzowanego wzoru:

Koszt własny sprzedaży w roku / Średnia wartość zapasów w roku = Wskaźnik rotacji zapasów w razach (tj. w ciągu roku).

Przykładowo, jeżeli firma osiągnęła ze sprzedaży przychód w wysokości 250 000 zł, a średnia wartość zapasów wyniosła 50 000 zł, to wartość wskaźnika rotacji zapasów w razach wyniesie 5.

Inaczej wylicza się wskaźnik rotacji zapasów w dniach, czyli cykl rotacji zapasów. Tu wzór wygląda następująco:

(średnia wartość zapasów/koszt własny sprzedaży) x 365 (jeśli wyliczenie ma dotyczyć roku)

Podstawiając dane wykorzystane powyżej, można wyliczyć, że zapasy spędzają na magazynie średnio 73 dni zanim zostaną przetworzone lub sprzedane.

Ile powinien wynosić wskaźnik rotacji zapasów?

Nie ma jednej wartości wskaźnika rotacji zapasów, którą można uznać, za optymalną – to, co dobre dla jednych branż, może być niewystarczające w przypadku innych. Jednak przyjmuje się, że dla większości biznesów dobry wskaźnik rotacji zapasów wynosi od 5 do 10. Taki wynik oznacza, że firma ​​sprzedaje i uzupełnia zapasy co 1-2 miesiące.

Wskaźnik rotacji zapasów – interpretacja

Informacje o wskaźniku rotacji zapasów – zarówno w dniach, jak i w razach – są niezwykle przydatne, ponieważ pokazują efektywność (bądź nieefektywność) składowania produktów. Na podstawie uzyskanych danych menadżer może zdecydować o zastosowaniu innych rozwiązań w zakresie składowania lub rozważyć przebudowę przestrzeni magazynowej – tak, by obniżyć koszty składowania przy zachowaniu płynności realizacji zadań biznesowych.

Wskaźnik rotacji zapasów – interpretacja

Informacje o wskaźniku rotacji zapasów – zarówno w dniach, jak i w razach – są niezwykle przydatne, ponieważ pokazują efektywność (bądź nieefektywność) składowania produktów. Na podstawie uzyskanych danych menedżer może zdecydować o zastosowaniu innych rozwiązań w zakresie składowania lub rozważyć przebudowę przestrzeni magazynowej – tak by obniżyć koszty składowania przy zachowaniu płynności realizacji zadań biznesowych.

To może być interesujące: Systemy magazynowania – metody składowania towarów w magazynie

Interpretacja i ocena wskaźnika rotacji zapasów w dniach

Jak interpretować wyniki odnoszące się do cyklu obrotu zapasami? Nie ma jednego ustandaryzowanego sposobu podejścia do uzyskanych wyników. Wiele zależy od branży, w jakiej działa przedsiębiorstwo, oraz typu składowanych towarów.

Przykładowo, w przypadku handlu świeżymi owocami i warzywami cykle rotacji zapasów powinny być bardzo krótkie. Ich wydłużenie prowadzi do niszczenia produktów, a co za tym idzie – naraża na wysokie straty. Za to e-sklep, który sprzedaje buty, może sobie pozwolić na nieco wolniejszą rotację, pamiętając jednak, że niesprzedane produkty mogą z czasem obniżyć swoją wartość.

Ten artykuł może okazać się przydatny: Logistyka w branży spożywczej

Wysoki wskaźnik rotacji zapasów vs niski wskaźnik rotacji zapasów magazynowych

Zasadniczo można przyjąć, że zarówno w przypadku wskaźnika rotacji w dniach, jak i w razach:

• wysoki wskaźnik rotacji zapasów to dobra wiadomość, ponieważ wskazuje na bardzo sprawną rotację zapasów oraz na dobre wyniki sprzedażowe. Wyzwaniem dla zarządcy będzie w tym przypadku optymalizacja kosztów procesów logistycznych (które przebiegają z dużą intensywnością) oraz zadbanie o stworzenie awaryjnych „zapasów bezpieczeństwa”, które pozwolą uniknąć problemów z płynnością pracy;
• niski wskaźnik rotacji zapasów może sygnalizować „przeładowanie” magazynu, a zatem składowanie w nim zbyt dużej liczby produktów w stosunku do bieżącego zapotrzebowania. Może to sugerować konieczność wprowadzenia zmian w strategii towarowania – tak aby nie mrozić pieniędzy w produktach.

Jak można wykorzystać wiedzę o wskaźniku rotacji przy planowaniu procesów magazynowych?

Dobre zrozumienie tego, jak aktualnie przebiega rotacja zapasów w magazynie, pozwala na zaplanowanie optymalizacji jego pracy. Można np. pomyśleć o:

• utworzeniu stref magazynowych z podziałem na produkty wysokiej, średniej i niskiej rotacji – tak aby zyskać łatwy dostęp do tych kupowanych/używanych najczęściej i zabezpieczyć mniej „popularne”,
• optymalizacji przestrzeni magazynowej – jeśli firma potrzebuje dużych zapasów, których rotacja jest szybka, warto rozważyć wprowadzenie specjalnych regałów wysokiego składowania, dostosowanych do zarządzania metodami FIFO i LIFO,
• inwestycji w dobrej klasy system zarządzania magazynem, który zwiększy kontrolę nad stanami magazynowymi i pomoże jeszcze szybciej reagować na nadwyżki i braki.

Zapraszamy do kontaktu z ekspertami Jungheinrich. Wspólnie przyjrzymy się efektywności działania Państwa przestrzeni logistycznej i znajdziemy najoptymalniejszy system magazynowy.